Επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και ο ρόλος του Σχολικού Συμβούλου: ενδοσχολικές κοινότητες πρακτικής και διαδικασίες εκπαιδευτικού αναστοχασμού

Εισαγωγή

Το ζήτημα της επιμόρφωσης και της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών απασχολεί έντονα την εκπαιδευτική κοινότητα. Συγχρόνως όμως αποδεικνύεται ως ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα εκπαιδευτικά προβλήματα. Στη διεθνή και στην ελληνική βιβλιογραφία των τελευταίων δεκαετιών έχει αναπτυχθεί ένας γόνιμος διάλογος, τόσο ως προς τα αίτια του προβλήματος όσο και ως προς τις πιθανές λύσεις του.

Στην Ελλάδα, παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει από την πολιτεία τις τελευταίες δεκαετίες με την οργάνωση επιμορφώσεων κυρίως μεγάλης κλίμακας, τα αποτελέσματα δεν φαίνεται να ικανοποιούν τους άμεσα εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς ούτε να δικαιώνουν τις θεωρητικές προσδοκίες των οργανωτών τους. Αντίθετα, ικανοποιητικότερα είναι τα αποτελέσματα των επιμορφώσεων μικρότερης κλίμακας που υλοποιούνται πειραματικά στο επίπεδο του σχολείου ή ομάδων σχολείων από πανεπιστημιακούς και ερευνητικούς φορείς, καθώς και στελέχη της εκπαίδευσης.

Τα ερωτήματα που αναδύονται από τη μέχρι σήμερα εμπειρία όλων αυτών των προσπαθειών αφορούν στα όρια και τις προϋποθέσεις της εμπλοκής των εκπαιδευτικών στην επιμόρφωσή τους, στον προσανατολισμό ή όχι σε εκπαιδευτικές τεχνικές και στην κλίμακα της επιμόρφωσης (ενδοσχολική ή πανελλήνια). Σε κάθε περίπτωση το κύριο ερώτημα αφορά στην ποιότητα του εκπαιδευτικού νοήματος που προκύπτει από τις επιμορφωτικές διαδικασίες, τόσο ως προς το επίπεδο της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών όσο και ως προς τον συνολικότερο μετασχηματισμό των εκπαιδευτικών διαδικασιών.

Με βάση την επιμορφωτική μας εμπειρία ως Σχολικού Συμβούλου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και ως επιμορφωτή σε εκπαιδευτικά κέντρα (Π.Ε.Κ., Κ.Π.Ε. κ.ά.), στο παρόν άρθρο επιχειρούμε να θέσουμε προς συζήτηση ένα σύνολο επιμορφωτικών πρακτικών που πραγματοποιούμε στην εκπαιδευτική μας περιφέρεια την τελευταία εξαετία και συνεχίζουμε να επεξεργαζόμαστε με τη συνεργασία των συναδέλφων εκπαιδευτικών.

Θα αναφερθούμε αρχικά στις επιμορφωτικές δυνατότητες που παρέχει σήμερα το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, στις προϋποθέσεις που θεωρούμε ότι καθιστούν αποτελεσματικότερο τον σχεδιασμό των επιμορφωτικών πρακτικών, στις εκπαιδευτικές αρχές στις οποίες βασίσαμε τις προτάσεις μας, στους στόχους και στα στάδια των επιμορφωτικών μας διαδικασιών και τέλος στη συζήτηση για την αποτελεσματικότητά τους.