"Διδάσκοντας την Ιστορία, με βίωμα και…φαντασία", Μάθημα 13: "Κλέφτες και Αρματολοί"
Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η διδασκαλία των μαθημάτων «πολιτισμικής» κατεύθυνσης, σε τάξεις συμφοίτησης αλλοδαπών και γηγενών μαθητών, αποτελεί σημείο έντονου προβληματισμού. Αυτό έγκειται στο ότι πολλές φορές τα πολιτισμικά στοιχεία των μαθητών που «φιλοξενούνται» σε μια σχολική αίθουσα είτε τέμνονται είτε ακολουθούν παράλληλη πορεία. Στην περίπτωση που τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά είναι συναφή, τότε η διαδικασία καθίσταται μερικώς ευκολότερη, σε σύγκριση με την περίπτωση της αποκλίνουσας πορείας. Σ’ αυτήν ο εκπαιδευτικός χρειάζεται ν’ απορρίψει κάθε παλιά τεχνική διδασκαλίας και να οδηγηθεί σε καινοτόμες μορφές για την παραγωγή και προαγωγή της γνώσης.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας γίνεται προσπάθεια παρουσίασης του μαθήματος της ιστορίας σε έκτη δημοτικού που αποτελείται από δεκαέξι μαθητές. Από αυτούς οι μισοί είναι αλλοδαποί, αλλά προέρχονται από κοινή αλλόγλωσση χώρα, την Αλβανία. Πρόκειται βέβαια για παιδιά που έχουν γεννηθεί και ανατραφεί στη χώρα μας κι ως εκτούτου έχουν διδαχτεί την ελληνική γλώσσα από τα πρώτα τους βήματα στο σχολείο. Εξαίρεση αποτελούν τρεις μαθητές, οι οποίοι βρίσκονται στη χώρα μας τα τελευταία τέσσερα χρόνια και δεν κατέχουν ολοκληρωμένες γνωστικές δομές της γλώσσας.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται προσπάθεια παρουσίασης του μαθήματος της ιστορίας με μία εναλλακτική μορφή διδασκαλίας. Οι μαθητές μέσα από βιωματικά παιχνίδια, προσεγγίζουν τη γνώση δρώντας και διαδρώντας μαζί της και την κατασκευάζουν με αυτενέργεια. Τίθενται ποικίλοι γνωστικοί, μαθησιακοί και ψυχοκοινωνικοί στόχοι, η επίτευξη των οποίων επιδιώκεται με πρωτότυπα ερεθίσματα για τους μαθητές. Επιχειρείται η προσέλκυση του ενδιαφέροντός τους και η ενεργοποίησή τους μέσα από παιγνιώδεις διαδικασίες, που προάγουν την παιδική έκφραση και δίνουν «λόγο» και προτεραιότητα στη διαφορετική πολιτισμική ταυτότητα ορισμένων μαθητών.
Μέσω των δράσεων – δραστηριοτήτων της συγκεκριμένης διδασκαλίας, προσεγγίζεται το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας της τάξης με σεβασμό και παραδοχή των διαφορετικών παραδόσεων των δύο λαών. Παραδείγματος χάρη, η παρουσίαση της ζωής των Ελλήνων κλεφτών, που είναι το μάθημα που έχει επιλεγεί προς επεξεργασία, γίνεται μέσω ερωτήσεων με σύγκριση, αν υπάρχουν, αντίστοιχων ομάδων της αλλοδαπής χώρας. Με τον τρόπο αυτό, προάγονται συναισθήματα αποδοχής κι εκτίμησης της διαφορετικής κουλτούρας των συγκεκριμένων παιδιών.
Αναφορικά με τον τρόπο αξιολόγησης, σημειώνεται ότι αυτός πραγματοποιείται με θεατρική έκφραση των παιδιών . Κι αυτό, διότι, όπως έχει αποδειχθεί, τα μονοπάτια της τέχνης παρέχουν τη δυνατότητα πολύπλευρης παρουσίασης γνωστικών και συναισθηματικών χαρακτηριστικών. Το χρώμα, η εικόνα και η ποίηση διαδραματίζουν το δικό τους, ξεχωριστό ρόλο στη διαδικασία αξιολόγησης , μέσα από ιδιαίτερες δραστηριότητες.
Κλείνοντας την παρούσα αναφορά, τονίζεται ότι σε μια κοινωνία που συνεχώς εξελίσσεται και σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που διαρκώς μεταβάλλεται κι εμπλουτίζεται με διάφορους πολιτισμούς , απαιτείται ριζική αλλαγή των διδακτικών δομών που εφαρμόζονται. Επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να διευρύνει τους ορίζοντές του και να κινηθεί προς καινοτόμες και ευέλικτες δράσεις , προκειμένου να μεγιστοποιήσει το αποτέλεσμα της διδασκαλίας του. Η ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων του μαθητή, με σκοπό να οδηγηθεί στην κατασκευαστική μάθηση, όπως προτείνεται στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, θα μπορούσε ν΄ αποτελέσει έρεισμα ρηξικέλευθων δράσεων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εξάλλου, κάθε παιδί έχει δικαίωμα στη γνώση και επιβάλλεται ν΄ αποτελεί χαρά για κάθε εκπαιδευτικό η εύρεση ενός τρόπου οικείου και προσιτού για τη δόμηση και κατάκτησή της από τους μαθητές του.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας γίνεται προσπάθεια παρουσίασης του μαθήματος της ιστορίας σε έκτη δημοτικού που αποτελείται από δεκαέξι μαθητές. Από αυτούς οι μισοί είναι αλλοδαποί, αλλά προέρχονται από κοινή αλλόγλωσση χώρα, την Αλβανία. Πρόκειται βέβαια για παιδιά που έχουν γεννηθεί και ανατραφεί στη χώρα μας κι ως εκτούτου έχουν διδαχτεί την ελληνική γλώσσα από τα πρώτα τους βήματα στο σχολείο. Εξαίρεση αποτελούν τρεις μαθητές, οι οποίοι βρίσκονται στη χώρα μας τα τελευταία τέσσερα χρόνια και δεν κατέχουν ολοκληρωμένες γνωστικές δομές της γλώσσας.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται προσπάθεια παρουσίασης του μαθήματος της ιστορίας με μία εναλλακτική μορφή διδασκαλίας. Οι μαθητές μέσα από βιωματικά παιχνίδια, προσεγγίζουν τη γνώση δρώντας και διαδρώντας μαζί της και την κατασκευάζουν με αυτενέργεια. Τίθενται ποικίλοι γνωστικοί, μαθησιακοί και ψυχοκοινωνικοί στόχοι, η επίτευξη των οποίων επιδιώκεται με πρωτότυπα ερεθίσματα για τους μαθητές. Επιχειρείται η προσέλκυση του ενδιαφέροντός τους και η ενεργοποίησή τους μέσα από παιγνιώδεις διαδικασίες, που προάγουν την παιδική έκφραση και δίνουν «λόγο» και προτεραιότητα στη διαφορετική πολιτισμική ταυτότητα ορισμένων μαθητών.
Μέσω των δράσεων – δραστηριοτήτων της συγκεκριμένης διδασκαλίας, προσεγγίζεται το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας της τάξης με σεβασμό και παραδοχή των διαφορετικών παραδόσεων των δύο λαών. Παραδείγματος χάρη, η παρουσίαση της ζωής των Ελλήνων κλεφτών, που είναι το μάθημα που έχει επιλεγεί προς επεξεργασία, γίνεται μέσω ερωτήσεων με σύγκριση, αν υπάρχουν, αντίστοιχων ομάδων της αλλοδαπής χώρας. Με τον τρόπο αυτό, προάγονται συναισθήματα αποδοχής κι εκτίμησης της διαφορετικής κουλτούρας των συγκεκριμένων παιδιών.
Αναφορικά με τον τρόπο αξιολόγησης, σημειώνεται ότι αυτός πραγματοποιείται με θεατρική έκφραση των παιδιών . Κι αυτό, διότι, όπως έχει αποδειχθεί, τα μονοπάτια της τέχνης παρέχουν τη δυνατότητα πολύπλευρης παρουσίασης γνωστικών και συναισθηματικών χαρακτηριστικών. Το χρώμα, η εικόνα και η ποίηση διαδραματίζουν το δικό τους, ξεχωριστό ρόλο στη διαδικασία αξιολόγησης , μέσα από ιδιαίτερες δραστηριότητες.
Κλείνοντας την παρούσα αναφορά, τονίζεται ότι σε μια κοινωνία που συνεχώς εξελίσσεται και σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα που διαρκώς μεταβάλλεται κι εμπλουτίζεται με διάφορους πολιτισμούς , απαιτείται ριζική αλλαγή των διδακτικών δομών που εφαρμόζονται. Επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να διευρύνει τους ορίζοντές του και να κινηθεί προς καινοτόμες και ευέλικτες δράσεις , προκειμένου να μεγιστοποιήσει το αποτέλεσμα της διδασκαλίας του. Η ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων του μαθητή, με σκοπό να οδηγηθεί στην κατασκευαστική μάθηση, όπως προτείνεται στα πλαίσια της παρούσας εργασίας, θα μπορούσε ν΄ αποτελέσει έρεισμα ρηξικέλευθων δράσεων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εξάλλου, κάθε παιδί έχει δικαίωμα στη γνώση και επιβάλλεται ν΄ αποτελεί χαρά για κάθε εκπαιδευτικό η εύρεση ενός τρόπου οικείου και προσιτού για τη δόμηση και κατάκτησή της από τους μαθητές του.
Είδος Yλικού:
Σχέδιο Μαθήματος
Εκτιμώμενη Διάρκεια:
1 (Δ.Ω.)
Επίπεδο Γλωσσομάθειας της Ελληνικής:
Β2, Γ1
Βαθμίδες Εκπαίδευσης:
Πρωτοβάθμια
Τάξεις:
ΣΤ' Δημοτικού
Ηλικιακή Ομάδα: 10-12
ΣΤ' Δημοτικού
Ηλικιακή Ομάδα: 10-12
Γνωστικά Πεδία:
Ελληνική Γλώσσα, Αισθητική Αγωγή, Γεωγραφία, Ιστορία, Φυσική Αγωγή
Ελληνική Γλώσσα, Αισθητική Αγωγή, Γεωγραφία, Ιστορία, Φυσική Αγωγή
Επικοινωνιακή Περίσταση:
Διάλογος, συζήτηση, θεατρικό παιχνίδι, παιχνίδι ρόλων.
Διάλογος, συζήτηση, θεατρικό παιχνίδι, παιχνίδι ρόλων.
Γλωσσική Διδασκαλία:
Μορφοσύνταξη, Λεξιλόγιο, Προφορά
Μορφοσύνταξη, Λεξιλόγιο, Προφορά
Τεχνικές ή άλλες απαιτήσεις:
Αίθουσα με θεατρική σκηνή.
Αίθουσα με θεατρική σκηνή.
Απαιτούμενα διδακτικά μέσα/υλικά:
Φωτογραφική μηχανή, κάμερα, ραδιόφωνο, laptop, προτζέκτορας, διαφάνειες power point, καρτέλες από χαρτόνι, πλαστικοποιητής, φύλλα εργασίας.
Φωτογραφική μηχανή, κάμερα, ραδιόφωνο, laptop, προτζέκτορας, διαφάνειες power point, καρτέλες από χαρτόνι, πλαστικοποιητής, φύλλα εργασίας.
Οργάνωση Τάξης:
Ομαδική, Ανά Ζεύγη
Ομαδική, Ανά Ζεύγη
Προαπαιτούμενες Γνώσεις:
α) Να γνωρίζουν οι μαθητές ότι η Ελλάδα, στο παρελθόν, διένυσε μια μακρά περίοδο τούρκικης κυριαρχίας.
β) Να κατέχουν οι μαθητές γνώση για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης του ελληνικού λαού τη συγκεκριμένη περίοδο.
α) Να γνωρίζουν οι μαθητές ότι η Ελλάδα, στο παρελθόν, διένυσε μια μακρά περίοδο τούρκικης κυριαρχίας.
β) Να κατέχουν οι μαθητές γνώση για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης του ελληνικού λαού τη συγκεκριμένη περίοδο.
Αναφορές στη Μητρική Γλώσσα:
Αγγλική
Αγγλική
Λέξεις Κλειδιά:
Καθημερινή επικοινωνία, Άνθρωποι: περιγραφές/χαρακτήρες, Σχολικό περιβάλλον/Εκπαίδευση, Ο τόπος όπου ζω/Η πόλη/Το χωριό, Ρούχα και χρώματα, Εθνικότητες και χώρες, Έθιμα / Γιορτές / Συνήθειες
Καθημερινή επικοινωνία, Άνθρωποι: περιγραφές/χαρακτήρες, Σχολικό περιβάλλον/Εκπαίδευση, Ο τόπος όπου ζω/Η πόλη/Το χωριό, Ρούχα και χρώματα, Εθνικότητες και χώρες, Έθιμα / Γιορτές / Συνήθειες
Γενικοί στόχοι:
α) Ν’ αναπτύξουν οι μαθητές ιστορική σκέψη και συνείδηση.
β) Να γνωρίσουν το παρελθόν, για να κατανοήσουν το παρόν και να μπορούν να σχεδιάσουν το μέλλον.
γ) Να κατανοήσουν οι μαθητές τα ιστορικά γεγονότα και να συνδέσουν τις αιτίες με τ’ αποτελέσματα.
δ) Να «αποδράσουν» από τη στείρα μετάδοση γνώσεων μέσω του σχολικού εγχειριδίου.
ε) Να διδαχτούν οι μαθητές τα γεγονότα βιωματικά.
στ) Να γνωρίσουν έναν παιγνιώδη και εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος της ιστορίας.
ζ) Να κατασκευάσουν μόνοι τους τη γνώση, μέσα από παιχνίδι, διάδραση και αλληλεπίδραση με αυτήν.
β) Να γνωρίσουν το παρελθόν, για να κατανοήσουν το παρόν και να μπορούν να σχεδιάσουν το μέλλον.
γ) Να κατανοήσουν οι μαθητές τα ιστορικά γεγονότα και να συνδέσουν τις αιτίες με τ’ αποτελέσματα.
δ) Να «αποδράσουν» από τη στείρα μετάδοση γνώσεων μέσω του σχολικού εγχειριδίου.
ε) Να διδαχτούν οι μαθητές τα γεγονότα βιωματικά.
στ) Να γνωρίσουν έναν παιγνιώδη και εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας του μαθήματος της ιστορίας.
ζ) Να κατασκευάσουν μόνοι τους τη γνώση, μέσα από παιχνίδι, διάδραση και αλληλεπίδραση με αυτήν.
Γλωσσικές Ικανότητες – Δεξιότητες:
Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Επικοινωνιακή καταλληλότητα
Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Επικοινωνιακή καταλληλότητα
Λογικές Γνωσιακές Ικανότητες – Δεξιότητες:
Ικανότητα μετάφρασης
Ικανότητα μετάφρασης
Επιστημονικός Εγγραμματισμός:
Κοινωνικές Επιστήμες
Κοινωνικές Επιστήμες
Ψηφιακός Εγγραμματισμός:
Διαχείριση πηγών πληροφορίας και ανακαλυπτική μάθηση, Διαμόρφωση προτύπων – Κατανόηση, Διαχείριση της μάθησης σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε συνεργατικό περιβάλλον
Διαχείριση πηγών πληροφορίας και ανακαλυπτική μάθηση, Διαμόρφωση προτύπων – Κατανόηση, Διαχείριση της μάθησης σε ατομικό επίπεδο αλλά και σε συνεργατικό περιβάλλον
Ικανότητες για Συμμετοχή και Δράση στην Κοινωνία:
Συνεργασία, Αλληλεπίδραση και Επικοινωνία, Πολιτισμική Επίγνωση
Συνεργασία, Αλληλεπίδραση και Επικοινωνία, Πολιτισμική Επίγνωση
Δομικοί Στόχοι :
α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να εντάξουν τους όρους του μαθήματος σε προτάσεις, με σαφήνεια και ολοκληρωμένο νόημα.
β) Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη μορφή του επικοινωνιακού λόγου (επίσημος, ανεπίσημος) στην οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν το συγκεκριμένο λεξιλόγιο.
α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τον τρόπο με τον οποίον μπορούν να εντάξουν τους όρους του μαθήματος σε προτάσεις, με σαφήνεια και ολοκληρωμένο νόημα.
β) Να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές τη μορφή του επικοινωνιακού λόγου (επίσημος, ανεπίσημος) στην οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν το συγκεκριμένο λεξιλόγιο.
Λεξιλογικοί Στόχοι:
α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία των εννοιών του μαθήματος.
β) Να γνωρίσουν τα ετυμολογικά στοιχεία των όρων του μαθήματος.
γ) Να εντοπίσουν κάποιες ρίζες των λέξεων που είναι κοινές με λέξεις της μητρικής τους γλώσσας.
δ) Να εξοικειωθούν με συνώνυμα και αντώνυμα των λέξεων του μαθήματος.
ε) Να παράγουν οι μαθητές σύνθετες λέξεις με τους όρους του μαθήματος.
α) Να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία των εννοιών του μαθήματος.
β) Να γνωρίσουν τα ετυμολογικά στοιχεία των όρων του μαθήματος.
γ) Να εντοπίσουν κάποιες ρίζες των λέξεων που είναι κοινές με λέξεις της μητρικής τους γλώσσας.
δ) Να εξοικειωθούν με συνώνυμα και αντώνυμα των λέξεων του μαθήματος.
ε) Να παράγουν οι μαθητές σύνθετες λέξεις με τους όρους του μαθήματος.
Λειτουργικοί Στόχοι:
Να μπορούν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν το λεξιλόγιο του μαθήματος στην καθημερινή τους επικοινωνία, είτε στον προφορικό είτε στο γραπτό λόγο.
Πιο συγκεκριμένα
Να μπορούν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν το λεξιλόγιο του μαθήματος στην καθημερινή τους επικοινωνία, είτε στον προφορικό είτε στο γραπτό λόγο.
Πιο συγκεκριμένα
- ανάπτυξη γλωσσικής έκφρασης των μαθητών μέσω της αλληλεπίδρασης των γλωσσικών και νοητικών δομών (διευκρινιστικά ακόμα η εξέλιξη της γλωσσικής έκφρασης του παιδιού βοηθά στη διεύρυνση της νόησής του και όσο αναπτύσσονται οι νοητικές δομές του παιδιού συντελούν στη διεύρυνση των γλωσσικών του δεξιοτήτων).
- ωρίμανση των μαθητών και ανάπτυξη κριτικής σκέψης μέσω της ανατροφοδοτικής σχέσης γλώσσας και νόησης
- αυτοέκφραση των παιδιών, μέσα από την απελευθέρωση που προσδίδει το θεατρικό παιχνίδι
- ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων, αβίαστη κοινωνικοποίηση του μαθητή, μέσα από τις βιωματικές, αλληλεπιδραστικές και ομαδικές δραστηριότητες του θεατρικού παιχνιδιού στην εκπαίδευση
- ανάπτυξη επικοινωνιακής δεξιότητας του παιδιού και δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων μέσα από τη συνομιλία και τη συνεργασία με την ομάδα
Άλλοι Στόχοι
Προγραμματισμός για την αποτίμηση της επίτευξης των στόχων που τίθενται στην Τ.Υ.
Δημιουργήθηκε στις 05/07/2012 13:58 από τον Μαρία Αγγελακοπούλου (2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας)